Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego to jedna z najczęstszych przyczyn ostrej biegunki spowodowanej działaniem toksyn A i B wytwarzanych przez bakterię Gram-dodatnią Clostridium difficile. Nadmierne rozmnażanie tej bakterii spowodowane jest najczęściej zaburzoną równowagą naturalnej flory jelitowej. Spowodowane jest to głównie stosowaniem antybiotyków o szerokim spektrum działania. Istotna jest również częstość stosowania antybiotyków. Zakażenie C. difficile jest przyczyną 15-25% biegunek poantybiotykowych. W najbliższych latach ten procent może jednak znaczenie wzrosnąć.
Objawy zakażeń pojawiają się zazwyczaj w ciągu 3-10 dni od rozpoczęcia antybiotykoterapii. Ale mogą wystąpić również po odstawieniu antybiotyków w 2-10 tygodniu.
Zakażenie cechuje oddawanie zielonkawych, lużnych stolców, w których może pojawić się śluz i krew. Biegunce towarzyszą bóle brzucha, gorączka, leukocytoza, obrzęki z hipoalbuminemii, ciężkie odwodnienie, kwasica metaboliczna. Charakterystycznym objawem zapalenia są szarożółte błony rzekome, tworzące się na powierzchni błony śluzowej jelita grubego. Powikłaniem niezwykle groźnym może być perforacja jelita.
Antybiotykami najczęściej prowadzącymi do rozwoju zakażenia są: cefalosporyny II i III generacji, fluorochinolony, klindamycyna, amoksycylina z kwasem klawulanowym, penicyliny o szerokim spektrum działania.
Nosicielstwo C. difficile jest stwierdzone głównie u:
- 20-40% pacjentów hospitalizowanych (zakażenia szpitalne, osoby starsze, pacjenci leczeni immunosupresyjnie)
- 50-60% noworodków i niemowląt
Szacuje się, że częściej dotyczy to dzieci poniżej 2. roku życia.
Aby stwierdzić obecność C.difficile należy wykonać badanie kału, czyli posiew w kierunku C.difficile i oznaczenie zawartości toksyn A i B. Również może być wykonana tomografia komputerowa jamy brzusznej w ciężkich postaciach zakażenia.
Często podczas biegunek bierzemy leki hamujące motorykę jelit. I to okazuje się może być dla całego organizmu niebezpieczne. Nie należy stosować leków hamujących biegunkę, ponieważ może dojść do zatrzymania toksyn w jelicie (toksemia). Biegunki nawracające tłumaczy się słabą odpowiedzią układu odpornościowego pacjenta i zbyt małym poziomem wytworzonych przeciwciał-antytoksyn.
W przypadku lżejszej postaci rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego lekarz może zalecić odstawienie antybiotyku, który przyczynił się do wywołania choroby i w razie konieczności zamienić go na inny. Przy podejrzeniu ciężkiego rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego - konieczna jest antybiotykoterapia (metronidazol lub wankomycyna). Pamiętać również należy o wyrównaniu bardzo dużej utraty płynów i elektrolitów.
Skutecznymi probiotykami w zapobieganiu biegunki poantybiotykowej mogą okazać się pałeczki z rodzaju Lactobacillus (głównie najskuteczniejsze Lactobacillus rhamnosus GG ) i drożdże Saccharomyces boulardii. Wyniki metaanaliz badań dowodzą, że stosowanie probiotyków zmniejsza ryzyko wystąpienia biegunki poantybiotykowej średnio o 60-70%. Większość jednak prac odnosi się do populacji dziecięcej.
Aktualna wiedzy medyczna informuje nas, iż najbardziej skuteczną i najbezpieczniejszą formą leczenia nawracających zakażeń Clostridium difficile jest przeszczep mikroflory jelitowej od żywego, zdrowego dawcy (przeszczep kału). Skuteczność prawidłowo zastosowanego przeszcepu wynosi nawet 90% przy braku działań niepożądanych. Zabieg ten jest dostępny w placówkach medycznych w Polsce.
Nieprzemyślane często, nadmierne stosowanie antybiotyków to błędne koło. W rezultacie jesteśmy coraz bardziej osłabieni i bardziej podatni na różnorakie, nawet najbardziej banalne infekcje. Warto również wiedzieć, iż niesprawny układ pokarmowy jest najczęstszą przyczyną poważnych alergii. Dbajcie więc o florę bakteryjną, którą naturalnie można odbudować chociażby dzięki taki produktom jak: kiszonki, produkty pełnoziarniste, owoce i warzywa, pieczywo wyrabiane na zakwasie, fermentowane przetwory mleczne.
Źródła:
Zakażenia Clostrudium difficile. http://www.antybiotyki.edu.pl/pdf/Clostridium-difficile-v6_10.pdf
Gastroenterologia dziecięca. Poradnik lekarza praktyka. Pod redakcją Piotra Albrechta, 2014.
Rzekomobłoniaste zapalenie jelit – PMC http://dietetycy.org.pl/rzekomobloniaste-zapalenie-jelit-pmc/
Zapobieganie i leczenie biegunki poantybiotykowej. Wywiad z prof. dr hab. n. med. Hanną Szajewską z Kliniki Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Akademii Medycznej w Warszawie. http://www.zywnoscdlazdrowia.pl/03/index9.html
TRANSFER (przeszczep) FLORY JELITOWEJ (mikrobioty) u pacjentów z zakażeniem Clostridium difficile nawrotowym lub opornym na leczenie antybiotykami http://www.szpital.wejherowo.pl/transfer-flory-jelitowej
